Nasrettin Hoca denince ilk akla gelen "fıkraları/latifeleri"dir. Fıkralarında kimi zaman kadı kimi zaman imam kimi zaman sade bir vatandaş kimi zaman da müderris olarak karşımıza çıkar. Anadolu'nun tipik bir bilge kişisidir. Güleryüzlü ve şakacıdır. Babacan kişiliği etrafında hanımı oğlu komşuları komşu çocukları esnaf mollalar ve köylüler yer alır. Bütün bu kişiler fıkralarındaki şahıs kadrosunu oluştururlar.
Eşeği ise yanından hiç ayrılmaz. Eşeği ile ilgili fıkraları güldürücü yanı en ağır basan fıkralardır. Nasrettin Hoca'nın yokluk ve geçim sıkıntısı içinde olduğunu en iyi yansıtan fıkralar da bunlardır.
Türk mizah gücünün ince zekâsının efsaneleşmiş kahramanı olan Nasrettin Hoca pratik yaşayış için gerekli niteliklere oldukça değer verir. Bazan saf bazan çok uyanık ama daima hazırcevaptır. Dinine içtenlikle bağlıdır; İslâm'ın öngördüğü hoşgörüyü sabrı mücadeleyi fıkralarıyla telkin eder. Karamsar değil iyimserdir. Bilgeliği ve ince zekâsıyla her güçlüğün altından nasıl kalkınılacağını öğütler. Zorda kalanlara bilgisizlere yol gösterir. Onları düşündürür aydınlatmaya çalışır.
Fıkralarında çirkinlik kabalık yer almaz. Saf Müslümanlığı ile ortaya serdiği şakalar nükteler kimseyi incitmez. Öğütleri ve dersleri yapıcıdır. Fıkralarına önce bir olayla başlar. Olayın akışına göre bir söz söyler. Sonuçta ise dinleyenleri beklenmedik şaşırtıcı bir durumla karşı karşıya bırakır.
Elimize 250-300 fıkrası ulaşan Nasrettin Hoca bugün hemen bütün dünyada tanınmakta; fıkraları üzerine de pek çok yayın yapılmaktadır.